W sobotę 11 października Polski Związek Lekkiej Atletyki obchodzi jubileusz 95-lecia powstania.
W sobotę 11 października Polski Związek Lekkiej Atletyki obchodzi jubileusz 95-lecia powstania.
Lekkoatletyka na polskich ziemiach pojawiła się już w okresie zaborów, wiele lat przed założeniem PZLA. Nasz sport aktywnie rozwijał się głównie w Warszawie oraz w Galicji. Wśród osób, które mocno zaangażowały się wówczas w rozwój lekkoatletyki, można wymienić m.in. Zdzisława Latawca czy braci Tadeusza i Wacława Kucharów.
Grono entuzjastów lekkoatletyki spotkało się w Krakowie i w sobotę 11 października 1919 w budynku Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego przy ul. Radziwiłłowskiej 4 założyło Polski Związek Lekkiej Atletyki. Obecnie jest to najstarsze polskie stowarzyszenie sportowe. Początkowo – w latach 1919-1921 – siedzibą Związku był Lwów, w 1922 roku PZLA przeniosło się do Warszawy. Pierwszym prezesem PZLA został Tadeusz Kuchar.
Odsłonięta w 1999 roku pamiątkowa tablica na budynku, w którym założony został Polski Związek Lekkiej Atletyki (foto: Maciej Jałoszyński)
Pierwsze lata rozwoju lekkoatletyki w niepodległej Polsce nie były łatwe, ale po blisko 10 latach istnienia Polski Związku Lekkiej Atletyki – podczas Igrzysk Olimpijskich 1928 w Amsterdamie – Halina Konopacka zdobyła złoty medal w rzucie dyskiem i została pierwszą w historii Polski mistrzynią olimpijską. Sukcesy w latach 30-tych odnosili m.in. sprinterka Stanisława Walasiewicz, dwukrotna medalistka olimpijska i wielokrotna rekordzistka świata, dyskobolka Jadwiga Wajsówna, miotacze: Maria Kwaśniewska czy Eugeniusz Lokajski oraz nasz najbardziej znany długodystansowiec, mistrz olimpijski z Los Angeles w biegu na 10 000 metrów, Janusz Kusociński.
Po II wojnie światowej, podczas której zginęło wielu znakomitych sportowców, polska lekkoatletyka odrodzała się stopniowo począwszy od lat 50-tych. W drugiej połowie dekady powstał słynny Wunderteam, o którego potędze stanowili tak wybitni sportowcy jak Zdzisław Krzyszkowiak, Jerzy Chromik, Tadeusz Rut, Janusz Sidło, Edmund Piątkowski, Teresa Ciepły, Elżbieta Krzesińska oraz moc innych, których nazwiska zapisały się złotymi zgłoskami na kartach historii polskiego sportu. Ojcami sukcesów naszych lekkoatletów w tym okresie byli m.in. wybitni specjaliści jak Jan Mulak, Zygmunt Szelest czy Tadeusz Starzyński.
Koniec lat 60-tych oraz lata 70-te to wejście w tak zwaną erę tartanu. 15 sierpnia 1969 – w roku jubileuszu 50-lecia istnienia Polskiego Związku Lekkiej Atletyki – na stadionie warszawskiej Skry położony został tartan. Stołeczny obiekt był pierwszym w naszej części Europy stadionem ze sztuczną nawierzchnią. Przez kolejne lata to właśnie wokół Skry toczyło się lekkoatletyczne życie w Polsce – stadion gościł moc imprez w tym m.in. wielokrotnie mistrzostwa kraju, Memoriał Janusza Kusocińskiego, zawody Pucharu Europy czy mające zawsze znakomitą obsadę Międzynarodowe Mistrzostwa Warszawy.
W latach 1964-1980 wielkie lekkoatletyczne sukcesy świętowała Irena Szewińska – najwybitniejsza polska sportsmenka, siedmiokrotna medalistka olimpijska, wielokrotna rekordzistkia Polski, Europy i świata. Po zakończeniu kariery sportowej Pani Irena nie zerwała ze sportem – aktywnie działa w strukturach m.in. Polskiego Komitetu Olimpijskiego, jest też członkiem Rady Międzynarodowego Stowarzyszenia Federacji Lekkoatletycznych (IAAF).
Irena Szewińska na Stadionie Skry podczas Mistrzostw Warszawy w 1974 roku (foto: Janusz Szewiński)
Trudnym okresem dla polskiego sportu był czas transformacji ustrojowej. W tym czasie PZLA borykał się z różnymi problemami, ale mimo to polscy sportowcy osiągali sukcesy międzynarodowe. Tryumfy – najpierw w kategorii juniora, a później seniora – świętował skoczek wzwyż Artur Partyka, mistrzynią świata w biegu maratońskim została Wanda Panfil, a wiele medali dużych imprez zdobyła wieloboistka Urszula Włodarczyk.
W 1999 roku z inicjatywy działaczy, trenerów, sędziów oraz redakcji Dziennika Polskiego, na budynku, w którym 80 lat wcześniej założono Polski Związek Lekkiej Atletyki, odsłonięto pamiątkową tablicę.
Na przełomie wieku polscy lekkoatleci obdarzyli nas niezwykle udanymi startami w mistrzostwach Europy w Budapeszcie (1998), Igrzyskach Olimpijskich w Sydney (zdobyliśmy tam 4 złote medale), mistrzostwa świata w Edmonton w 2001 czy halowe mistrzostwa Europy w 2002 roku w Wiedniu.
W ostatnich 5 latach Polacy zdobyli m.in. osiem medali Mistrzostw Świata 2009 w Berlinie oraz dziewięc na Mistrzostwach Europy 2010 w Barcelonie.
Tomasz Majewski, dwukrotny mistrz olimpijski w pchnięciu kulą (foto: Marek Biczyk)
W rok jubileuszu 95-lecia Polski Związek Lekkiej Atletyki wszedł w roli gospodarza 15. IAAF Halowych Mistrzostw Świata, które między 7 i 9 marca odbyły się w Sopocie. Zawody te okazały się sukcesem tak sportowym jak i organizacyjnym. Fantastycznym prezentem dla kibiców w tym wyjątkowym roku był świetny występ reprezentacji podczas 22. Mistrzostw Europy w Zurychu, z których nasi lekkoatleci przywieźli 12 medali, co było najlepszym od ponad 45 lat występ w czempionacie Starego Kontynentu. Dziś o potędze polskiej lekkoatletyki świadczą takie nazwiska jak Anita Włodarczyk, Tomasz Majewski, Piotr Małachowski, Paweł Fajdek, Adam Kszczot czy Kamila Lićwinko. Za ich plecami czyha jednak pokaźna grupa młodych i ambitnych sportowców, którzy już szlifują formę m.in. przed olimpijskim startem w Rio de Janeiro w roku 2016.
Uroczysta Tamex Gala z okazji 95-lecia powstania PZLA – z udziałem wybitnych osobowości polskiej lekkoatletyki – odbędzie się 25 października w Bydgoszczy.
Maciej Jałoszyński
